Νόαμ Τσόμσκι για τον Ζαν Ζακ Ρουσό .

Μία από τις πρώιμες και πιο αξιοθαύμαστες έρευνες του 18ου αιώνα για την ελευθερία και τη δουλεία είναι Η πραγματεία περί της καταγωγής και των θεμελίων της ανισότητας ανάμεσα στους ανθρώπους του Ρουσό (1775), μία επαναστατική πραγματεία κατά πολλούς τρόπους . Σ' αυτήν ο Ρουσό επιδιώκει να "εκθέσει την προέλευση και την πορεία της ανισότητας , την εδραίωση και την κατάχρηση προνομίων των πολιτικών κοινωνιών , στο βαθμό που αυτά τα πράγματα μπορούν να συναχθούν από τη φύση του ανθρώπου μόνο με το φως της σκέψης". Τα συμπεράσματά του ήταν αρκετά σκανδαλιστικά , ώστε οι κριτές του διαγωνισμού για το βραβείο της Ακαδημίας της Ντιζόν , στους οποίους υποβλήθηκε αρχικά το έργο , αρνήθηκαν να ακούσουν το κείμενο μέχρι τέλους . Σ' αυτό ο Ρουσό αμφισβητεί τη νομιμοποίηση σχεδόν όλων των κοινωνικών θεσμών , όπως επίσης τον ατομικό έλεγχο της ιδιοκτησίας και του πλούτου . Υπάρχουν "σφετερισμοί [...]που ήταν θεμελιωμένοι σε ένα δίκαιο πρόσκαιρο και καταχρηστικό και μην έχοντας κερδίσει παρά με τη χρήση βίας , η βία μπορούσε να τους στερήσει[των πλουσίων] τα αγαθά , χωρίς να έχουν λόγο για παράπονα". Ούτε εκείνοι που πλούτισαν μόνο με την επιδεξιότητά τους μπορούν να θεμελιώσουν την ιδιοκτησία τους "πάνω σε καλύτερους τίτλους". Έναντι αυτού του ισχυρισμού τους θα μπορούσε κάποιος να προβάλει την ένσταση : "Δεν ξέρεις ότι πλήθος από τα αδέλφια σου πεθαίνουν ή υποφέρουν από την έλλειψη αυτών που περισσεύουν σε σένα και πως θα σου χρειαζόταν επείγουσα και ομόθυμη συναίνεση όλου του ανθρώπινου γένους για να οικειοποιηθείς από τιν κοινό επιούσιο ο,τι βρίσκεται πέρα από τον δικό σου;"

Είναι αντίθετο στο νόμο της φύσης "μία χούφτα άνθρωποι να κολυμπούν σε περίσσια αγαθά , τη στιγμή που το πλήθος των πεινασμένων στερείται τα απλύτως απαραίτητα". 
Ο Ρουσό υποστηρίζει ότι η κοινωνία των πολιτών μετά βίας είναι κάτι περισσότερο από μία συνομωσία των πλουσίων για να εξασφαλίσουν τη λεία τους . Υποκριτικά οι πλούσιοι καλούν τους γείτονές τους λέγοντας "να θεσπίσουμε κανονισμούς δικαιοσύνης και ειρήνης με τους οποίους να είναι όλοι υποχρεωμένοι να συμμορφώνονται , χωρίς καμία εξαίρεση , που να διορθώνουν κατά κάποιον τρόπο τις ιδιοτροπίες της τύχης , υποτάσσοντας εξίσου τον δυνατό και τον αδύνατο σε αμοιβαίες υποχρεώσεις"- νόμους δηλαδή που , όπως θα πει ο Ανατόλ Φρανς , με όλη τους τη σοβαρότητα αρνούνται στους πλούσιους και στους φτωχούς εξίσου το δικαίωμα να κοιμούνται τη νύχτα κάτω από μια γέφυρα . Με τέτοια επιχειρήματα ξελογιάστηκαν οι φτωχοί και οι κοινωνικά αδύναμοι : "Όλοι έτρεξαν προς τα δεσμά τους πιστεύοντας πως εξασφάλισαν την ελευθερία τους [...]" Συνεπώς , κοινωνία και νόμοι "πρόσθεσαν νέες δυσκολίες στον αδύναμο και νέες δυνάμεις στον πλούσιο , κατέστρεψαν ανεπανόρθωτα τη φυσική ελευθερία , στεριώσανε για πάντα το νόμο της ιδιοκτησίας και της ανισότητας , κι έναν επιδέξιο σφετερισμό τον έκαναν ανέκλητο δικαίωμα , και για το συμφέρον μερικών φιλόδοξων υποδούλωσαν για πάντα όλο το ανθρώπινο γένος στη δουλειά , στη σκλαβιά και τη δυστυχία". Οι κυβερνήσεις έχουν την τάση , αναπόφευκτα , να ασκούν αυθαίρετη εξουσία , "που είναι ο εκφυλισμός και το οριακό τους σημείο". Αυτή η εξουσία "είναι από τη φύση της παράνομη" και οι νέες επαναστάσεις πρέπει "να διαλύσουν εντελώς την κυβέρνηση ή [να]την οδηγήσουν στο δρόμο της νόμιμης συγκρότησής της[...]Η εξέγερση που έχει ως αποτέλεσμα το φόνο ή την εκθρόνηση ενός ηγέτη είναι μία πράξη το ίδιο νόμιμη με εκείνο που ο ίδιος έκανε πρωτύτερα διαφεντεύοντας τη ζωή και το βιος των υπηκόων του . Η βία και μόνο τον στήριζε , η βία και μόνο αυτή τον ανατρέπει". 

Απόσπασμα από το βιβλίο του Νόαμ Τσόμσκι "Περί Αναρχισμού" , εκδόσεις Κέδρος 2009 , μετάφραση Μαρία-Αριάδνη Αλαβάνου , σελίδες 22, 23.

Τα αποσπάσματατου του έργου του Ρουσό έχουν ληφθεί από την ελληνική έκδοση της "Πραγματείας" , Σύγχρονη Εποχή , μετάφραση Μέλπω Αλεξίου-Καναγκίνη , τρίτη έκδοση Αθήνα 2006.

Για την εξουσία- Michel Foucault

Με τον όρο εξουσία, νομίζω πως πρέπει καταρχήν να εννοούμε το πλήθος των σχέσεων δύναμης που ενυπάρχουν στο χώρο όπου ασκούνται και είναι συστατικές της οργάνωσής τους… το παιχνίδι που μέσα από αδιάκοπους αγώνες και συγκρούσεις τις μεταμορφώνει, τις ενδυναμώνει, τις αντιστρέφει… τα στηρίγματα που αυτές οι σχέσεις βρίσκουν αναμεταξύ τους έτσι που να σχηματίζουν αλυσίδα ή σύστημα, ή, αντίθετα τις αναντιστοιχίες, τις αντιφάσεις που απομονώνουν τη μία από την άλλη… τις στρατηγικές, τέλος, μέσα στις οποίες πραγματοποιούνται και που το γενικό τους σχέδιο ή η θεσμική τους αποκρυστάλλωση υλοποιούνται στους κρατικούς μηχανισμούς, στη διατύπωση του νόμου, στις κοινωνικές ηγεμονίες.
…
Η εξουσία δεν είναι θεσμός, ούτε δομή, δεν είναι μια συγκεκριμένη δύναμη που κατέχουν μερικοί: είναι το όνομα που δίνουμε σε μια πολυσύνθετη κατάσταση μέσα σε μια δοσμένη κοινωνία.
…
Ακολουθώντας αυτή τη γραμμή, θα μπορούσαμε να κάνουμε ορισμένες προτάσεις:
-ότι η εξουσία δεν είναι κάτι που αποκτιέται, αποσπάται ή μοιράζεται, κάτι που κρατάμε ή αφήνουμε να ξεφύγει. Η εξουσία ασκείται από αμέτρητα σημεία σ’ ένα παιχνίδι άνισων και κινητών σχέσεων.
-ότι οι σχέσεις εξουσίας δεν βρίσκονται σε εξωτερική θέση αναφορικά με άλλους τύπους σχέσεων (οικονομικές διαδικασίες, σχέσεις γνώσης, σεξουαλικές σχέσεις) αλλά είναι ενύπαρκτες σ’ αυτές. Είναι το άμεσο αποτέλεσμα των κατανομών, των ανισοτήτων και των ανισορροπιών που εμφανίζονται μέσα σαυτές και αποτελούν αντίστοιχα, τις εσωτερικές προϋποθέσεις αυτών των διαφοροποιήσεων. Οι σχέσεις εξουσίας δεν βρίσκονται σε θέσεις υπερδομής, μ’ ένα σκέτο ρόλο απαγόρευσης ή επικύρωσης. Εκεί που λειτουργούν παίζουν ένα άμεσα παραγωγικό ρόλο.
-ότι η εξουσία έρχεται από κάτω. Δεν υπάρχει, δηλαδή, στη βάση των σχέσεων εξουσίας, και σαν γενική μήτρα, κάποια δυαδική και καθολική αντίθεση ανάμεσα στους εξουσιαστές και στους εξουσιαζόμενους, που οι συνέπειές της προχωρούν από τα πάνω προς τα κάτω, αγγίζοντας ολοένα και πιο περιορισμένες ομάδες, μέχρι τα έγκατα του κοινωνικού σώματος. Πρέπει μάλλον να υποθέσουμε ότι οι πολλαπλές σχέσεις δύναμης που διαμορφώνονται και λειτουργούν μέσα στους μηχανισμούς της παραγωγής, στις οικογένειες, στις ομάδες, στους θεσμούς, χρησιμεύουν σαν υπόβαθρο σε πλατειές διασχαστικές ενέργειες που διατρέχουν το σύνολο του κοινωνικού σώματος. Αυτές σχηματίζουν τότε μια γενική γραμμή δύναμης που διαπερνά τις τοπικές συγκρούσεις και τις συνδέει. Βέβαια, επιφέρουν πάνω τους, με τη σειρά τους, διάφορες ανακατατάξεις, ευθυγραμμίσεις, ομοιογενοποιήσεις, σειραίες διευθετήσεις, συγκλίσεις. Οι μεγάλες δυναστεύσεις είναι οι συνέπειες της ηγεμονίας που συνεχώς υποβαστάζει η ένταση όλων αυτών των συγκρούσεων.
-ότι οι σχέσεις εξουσίας είναι ταυτόχρονα σκόπιμες και όχι υποκειμενικές. Πράγματι, αν είναι κατανοητές, αυτό δεν οφείλεται στο ότι είναι η συνέπεια ενός άλλου φορέα που τις «εξηγεί» αλλά στο ότι τις διαπερνάει από άκρη σε άκρη μια πρόθεση: δεν υπάρχει εξουσία που να ασκείται χωρίς μια σειρά από βλέψεις και στόχους. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι απορρέει από την εκλογή ή την απόφαση ενός ατομικού υποκειμένου. Ας μην ψάχνουμε για το επιτελείο που πρυτανεύει στη λογικότητά της. Ούτε η κάστα που κυβερνάει, ούτε οι ομάδες που ελέγχουν τους κρατικούς μηχανισμούς, ούτε εκείνοι που παίρνουν τις πιο σημαντικές οικονομικές αποφάσεις διαχειρίζονται ολόκληρο το δίκτυο της εξουσίας που λειτουργεί σε μια κοινωνία (και την κάνει να λειτουργεί). Η λογικότητα της εξουσίας είναι η λογικότητα τακτικών που είναι συχνά σαφέστατες στο περιορισμένο επίπεδο όπου ανήκουν –τοπικός κυνισμός της εξουσίας- και που καθώς αλυσώνονται μεταξύ τους, καθώς αλληλοζητούνται και αλληλοδιαδίδονται, βρίσκοντας τα στηρίγματα και της προϋποθέσεις τους αλλού, φτάνουν τελικά να σχηματίσουν τους γενικότερους μηχανισμούς: εκεί η λογική επίσης είναι απόλυτα σαφής, οι επιδιώξεις κατανοητές κι ωστόσο συμβαίνει να μην υπάρχει πια κανείς για να τις συλλάβει και σχεδόν κανείς για να τις διατυπώσει: εξυπακουόμενος χαρακτήρας των μεγάλων, ανώνυμων, σχεδόν βουβών, στρατηγικών που συντονίζουν φλύαρες τακτικές, των οποίων οι «επινοητές» ή οι «υπεύθυνοι» είναι συχνά ανυπόκριτοι.
-ότι εκεί όπου υπάρχει εξουσία, υπάρχει αντίσταση κι ότι ωστόσο, ή μάλλον από τούτο το ίδιο το γεγονός, η αντίσταση αυτή δεν βρίσκεται σε θέση εξωτερική προς την εξουσία. Πρέπει άραγε να πούμε ότι είμαστε αναγκαστικά «μέσα» στην εξουσία, ότι δεν της «ξεφεύγουμε», ότι δεν υπάρχει σε σχέση μ’ αυτήν, απόλυτο εξωτερικό, αφού είμαστε οπωσδήποτε υποταγμένοι στο νόμο; ‘Η ότι επειδή η ιστορία είναι η πανουργία της λογικής, η εξουσία είναι κι αυτή από τη μεριά της η πανουργία της ιστορίας – αυτή που πάντα κερδίζει; Αυτό θα σήμαινε ότι παραγνωρίζουμε τον αυστηρά σχεσιακό χαρακτήρα των σχέσεων εξουσίας, που δεν μπορούν να υπάρξουν παρά μόνο σε συνάρτηση με μια πολλαπλότητα σημείων αντίστασης: μέσα στις σχέσεις εξουσίας αυτά παίζουν το ρόλο του αντιπάλου, του στόχου, του στηρίγματος, της εξοχής για μια λαβή. Αυτά τα σημεία αντίστασης είναι παρόντα παντού μέσα στο δίκτυο της εξουσίας. Δεν υπάρχει, επομένως, σε σχέση με την εξουσία ένας τόπος της μεγάλης ‘Αρνησης – ψυχή της εξέγερσης, εστία όλων των ανταρσιών, καθαρός νόμος της επανάστασης. Αλλά, απλά, αντιστάσεις που αποτελούν περιπτώσεις σε επίπεδο του είδους: δυνατές, αναγκαίες, απίθανες, αυθόρμητες, άγριες, μοναχικές, προσχεδιασμένες, χαμερπείς, βίαιες, αδιάλλακτες, πρόθυμες για συνδιαλλαγή, ιδιοτελείς ή γεμάτες αυταπάρνηση . Εξ ορισμού δεν να υπάρχουν παρά μόνο μέσα στο στρατηγικό πεδίο των σχέσεων εξουσίας. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι μόνο ο αντίκτυπός τους , το αποτύπωμά τους «εν κοίλω» που αποτελεί, σε σχέση με τη θεμελιακή δυνάστευση, έναν αντίποδα, τελικά πάντα παθητικό, καταδικασμένο σε μια ατέλειωτη ήττα. Οι αντιστάσεις δεν εξαρτιόνται από κάποιες ετερογενείς αρχές, αλλά δεν είναι ωστόσο ένα δόλωμα ή μια κατανάγκη υπόσχεση. Αποτελούν τον άλλο όρο στις σχέσεις εξουσίας, εγγράφονται μέσα τους σαν το απαραίτητη αντίκρισμα. Επομένως, είναι κι αυτές μοιρασμένες με τρόπο ακανόνιστο: τα σημεία, οι κόμποι, οι εστίες αντίστασης είναι σκορπισμένα με περισσότερη ή λιγότερη πυκνότητα στο χρόνο και στο χώρο, ντρεσάροντας κάποτε ομάδες ή άτομα με τρόπο οριστικό, ανάβοντας ορισμένα σημεία του σώματος, ορισμένα στοιχεία της ζωής, ορισμένους τύπους συμπεριφοράς. Μήπως μεγάλες ριζικές τομές, μερισμοί δυαδικοί και συμπαγείς; Καμιά φορά, ναι. Τις περισσότερες φορές όμως έχουμε να κάνουμε με σημεία αντίστασης κινητά και μεταβατικά, που εισάγουν μέσα σε μια κοινωνία σχέσεις που μετατοπίζονται, που σπάζουν τις ενότητες και προκαλούν ανασυντάξεις, που αυλακώνουν τα ίδια τα άτομα, τα διαμελίζουν και τα ξαναπλάθουν, χαράζοντας μέσα τους, στο σώμα και στη ψυχή τους, περιοχές απόρθητες. ‘Όπως ακριβώς το δίκτυο των σχέσεων εξουσίας σχηματίζει τελικά ένα πυκνό ιστό που διασχίζει τους μηχανισμούς και τους θεσμούς χωρίς να εντοπίζεται με ακρίβεια πάνω τους, με τον ίδιο τρόπο και η διασπορά των σημείων αντίστασης διασχίζει τις κοινωνικές στρωματώσεις και τις ατομικές μονάδες. Και ασφαλώς, εκείνο που κάνει δυνατή μια επανάσταση, είναι ακριβώς η στρατηγική κωδίκωση αυτών των σημείων αντίστασης, περίπου με τον ίδιο τρόπο που το Κράτος στηρίζει τη θεσμική συνένωση των σχέσεων εξουσίας.

(απόσπασμα από την “ιστορία της σεξουαλικότητας”)

Άκου , ανθρωπάκο.

Σε φοβάμαι ανθρωπάκο . Σε τρέμω , επειδή από σένα εξαρτάται το μέλλον της ανθρωπότητας . Σε φοβάμαι  επειδή το κυριότερο μέλημά σου στη ζωή είναι να δραπετεύεις από τον εαυτό σου . Είσαι άρρωστος ανθρωπάκο , άρρωστος βαριά . Δε φταις εσύ γι ' αυτό , μα έχεις υποχρέωση να γιατρευτείς . Θα ' χες από καιρό αποτινάξει τα δεσμά σου , αν δεν ενθάρρυνες ο ίδιος την καταπίεση και δεν τη στήριζες άμεσα με τις πράξεις σου . Καμία αστυνομική δύναμη στον κόσμο δε θα ήταν ικανή να σε συντρίψει , αν διέθετες στην καθημερινή σου ζωή έστω και μία στάλα αυτοσεβασμό . Αν συνειδητοποιούσες , πραγματικά συνειδητοποιούσες , πως χωρίς εσένα η ζωή δεν θα συνέχιζε ούτε μία ώρα . Στο είπε αυτό ο ελευθερωτής σου ; Σε αποκάλεσε "Προλετάριο του Κόσμου" αλλά δεν σου είπε ότι εσύ , και μόνον εσύ , είσαι υπεύθυνος για τη ζωή σου (και όχι για την τιμή της πατρίδας σου).

Πρέπει να συνειδητοποιήσεις ότι εσύ αναγορεύεις τα ανθρωπάκια σου σε καταπιεστές , και φοράς το αγκάθινο στεφάνι του μαρτυρίου στους πραγματικά μεγάλους ανθρώπους . Ότι τους σταυρώνεις και τους λιθοβολείς , ή τους αναγκάζεις σε λιμοκτονία . Ότι δεν τους σκέφτεσαι ποτέ , ούτε λογαριάζεις όσα έκαναν για σένα . Ότι δεν έχεις ιδέα σε ποιου χρωστάς όσα απολαμβάνεις στη ζωή . 

"Πριν σε εμπιστευτώ πρέπει να μάθω τι πρεσβεύεις". 

("Άκου ανθρωπάκο" , Wilhelm Reich , Ιαμβλιχός 2006 , σελ 19)  

Subcomandante Markos

"Ο ζαπατισμός , περισσότερο από ένα παράδειγμα προς μίμηση , είναι ένα σύμπτωμα . Η εξέγερση ρης 1ης Ιανουαρίου 1994 σημαίνει ότι ένα μέρος του πληθυσμού της Λατινικής Αμερικής αρνείται να αποδεχθεί τη λογική της σιωπηρής εξαφάνισης . Ο ζαπατισμός δεν είναι ο κανόνας που λέει στους αυτόχθονες των άλλων χωρών τι πρέπει να κάνουν . Μοιραζόμαστε μάλλον το ίδιο αίσθημα περιθωριοποίησης και αποκλεισμού . Έτσι που η επιθυμία για αντίσταση μας κάνει να λέμε : δεν θέλουμε ο κόσμος να συνεχίσει χωρίς εμάς , δεν θέλουμε να εξαφανιστούμε . Αλλά , ούτε θέλουμε να πάψουμε να είμαστε αυτό που είμαστε. Είναι μία διαδικασία επιβεβαίωσης της διαφοράς μας . Ο αγώνας των αυτοχθόνων της Λατινικής Αμερικής είναι η επιθυμία για επιβεβαίωση : θέλουμε να συμμετέχουμε στη νέα ιστορία, στην ιστορία του κόσμου , έχουμε κάτι να πούμε και δεν έχουμε τη διάθεση να γίνουμε αυτό που θέλετε να είμαστε . Δεν θέλουμε να μεταμορφωθούμε σε άτομα , η αξία των οποίων στην κοινωνική κλίμακα θα καθορίζεται αππό την αγοραστική και την παραγωγική δύναμη . "

(Μάρκος , Η εξεγερμένη αξιοπρέπεια , Ιγνάσιο Ραμονέ  , Εκδόσεις του Εικοστού πρώτου , 2001 ,  Σελ.54) Η υπογράμμιση δική μου .  

Ιδού η κυβέρνηση .

Το να σε κυβερνούν σημαίνει να υποβάλλεσαι σε παρακολούθηση , έρευνα , κατασκοπεία , καθοδήγηση, νόμους , κανονισμούς , δογματισμό , κήρυγμα , φορολόγηση , εκτίμηση , τιμή , λογοκρισία , διαταγές από άτομα που δεν έχουν ούτε τίτλο ούτε γνώση ούτε αρετή . Το να σε κυβερνούν σημαίνει να υποβάλλεσαι , με κάθε πράξη , με κάθε συναλλαγή , σε καταγραφή , καταχώριση , απογραφή , διατίμηση, σφράγισμα , λάξευμα , παράβολο , κατοχύρωση , πτυχίο , εξουσιοδότηση , σχολιασμό , έκθεση , χαλιναγώγηση , αναμόρφωση , επιδιόρθωση , διόρθωση . Σημαίνει , κάτω από το πρόσχημα της κοινής ωφέλειας και εν ονόματι του γενικού συμφέροντος , να εξαναγκάζεσαι σε συνεισφορά , άσκηση , γδάρσιμο , εκμετάλλευση ,μονοπώλιο , λεηλασία , παραπλάνηση , κλοπή . Έπειτα , με την παραμικρή αντίσταση , με την πρώτη λέξη διαμαρτυρίας , σε περιορισμό , πρόστιμο , ταπείνωση , διασυρμό  , δίωξη , κακομεταχείριση , ξυλοδαρμό , αφοπλισμό , ακινητοποίηση , φυλάκιση , τουφεκισμό, πυροβολισμό , δίκη , καταδίκη , εξορία , θυσία , ξεπούλημα , προδοσία και , ως αποκορύφωμα , σε κοροϊδία , γελοιοποίηση , καθύβριση , ατίμωση . Ιδού η κυβέρνηση , ιδού η ηθική της, ιδού η δικαιοσύνη της . 

(Πιερ Ζοζέφ Προυντόν , Γενική Ιδέα της επανάστασης στον 19ο αιώνα) .

Τέταρτο Γράμμα .

...Διάλεξα , αντίθετα , τη δικαιοσύνη , για να παραμείνω πιστός στη γη . Εξακολουθώ να πιστεύω πως αυτός ο κόσμος δεν έχει ανώτερο νόημα . Γνωρίζω όμως πως κάτι σ' αυτόν έχει νόημα , κι αυτό είναι ο άνθρωπος , γιατί είναι το μόνο πλάσμα που απαιτεί να έχει νόημα . Τούτος ο κόσμος κατέχει τουλάχιστον την αλήθεια του ανθρώπου , και καθήκον μας είναι να τον δικαιώσουμε ενάντια στο ίδιο του το πεπρωμένο . 

...Διότι η δύναμή σας βρισκόταν στην απελπισία σας . Από τη στιγμή που είναι μόνη , πραγματική , σίγουρη για τον εαυτό της , αδυσώπητη στις συνέπειές της , η απελπισία έχει ανελέητη ισχύ . Εκείνη μας συνέτριψε όσο διστάζαμε κι είχαμε ακόμα στα μάτια μας ευτυχισμένες εικόνες . Σκεφτόμασταν πως η ευτυχία είναι η μεγαλύτερη κατάκτηση που κερδίζουμε ενάντια στο πεπρωμένο που μας επιβλήθηκε . Ακόμα και στην ήττα αυτή η νοσταλγία δεν μας εγκατέλειπε . 

...Χρειάστηκε να μπούμε στη φιλοσοφία σας , να σας μοιάσουμε λίγο . Διαλέξατε τον ηρωισμό δίχως συγκεκριμένο προορισμό , διότι είναι η μόνη αξία που απομένει σε ένα κόσμο που έχασε το νόημά του . Και , διαλέγοντάς τον για σας , τον διαλέξατε για όλους εμάς . Αναγκαστήκαμε να σας μιμηθούμε για να μην πεθάνουμε . Αντιληφθήκαμε όμως πως η υπεροχή μας απέναντί σας ήταν ότι είχαμε έναν προορισμό . Τώρα που τελειώνουν όλ' αυτά , μπορούμε να σας πούμε κάτι που μάθαμε : ο ηρωισμός δεν είναι σπουδαίο πράγμα , η ευτυχία είναι πιο δύσκολη . 

...Σας πολεμώ επειδή η λογική σας είναι εγκληματική σαν την καρδιά σας ....Για να είμαστε εντάξει με τα πιστεύω μας , αναγκαζόμαστε να σεβαστούμε σε εσάς ό,τι εσείς δεν σέβεστε στους άλλους . Για πολύ καιρό , αυτό υπήρξε το πλεονέκτημά σας , εφόσον σκοτώνετε πιο εύκολα από εμάς . Κι αυτό θα είναι πάντα το κέρδος όσων σας μοιάζουν . 

...Να λοιπόν η δύναμή μας : να σκεφτόμαστε όπως κι εσείς πάνω στα άδυτα του κόσμου , να μην αρνιόμαστε τίποτα από το δράμα μας , μα έχοντας συνάμα περισώσει την ιδέα του ανθρώπου , μετά από αυτήν την πανωλεθρία της νοημοσύνης , να αντλούμε το αστείρευτο κουράγιο για αναγέννηση . 

...Ξέρω πως ο ουρανός που στάθηκε αδιάφορος στις απαίσιες νίκες σας θα παραμείνει απαράλλαχτος και στη δίκαιη ήττα σας . Ακόμα και σήμερα δεν περιμένω τίποτα απ' αυτόν . Τουλάχιστον , όμως , θα έχουμε συμβάλει στη διάσωση της ανθρώπινης ύπαρξης από τη μοναξιά όπου θέλετε να τη ρίξετε . Επειδή περιφρονήσατε την πίστη στον άνθρωπο , ήρθε τώρα η σειρά σας να πεθάνετε σωρηδόν , μόνοι κι εγκαταλειμμένοι . Τώρα, μπορώ να σας πω αντίο .

(Αλμπέρ Καμύ , "Σκέψεις για την τρομοκρατία" , Καστανιώτη , 2003, Σελ. 41-44) 

   

GUY DEBORD-(ΓΚΥ ΝΤΕΜΠΟΡ)

"Bene vixit is , qui potuit , cum voluit mori : Όποιος μπόρεσε να πεθάνει όποτε το ήθελε , έζησε μία καλή ζωή". Ιδού μία έξοχη απόφανση του Ποπύλιου Σύρου , η οποία κάλλιστα θα μπορούσε αν την αντιστρέψουμε να συνοψίσει τον βίο του Γάλλου θεωρητικού και επαναστάτη Guy Debord . Όποιος έζησε μια καλή ζωή, μπόρεσε να πεθάνει όποτε το ήθελε . Πράγματι ο Debord έζησε μια καλή ζωή , μια πλούσια ζωή . Και πράγματι μπόρεσε να πεθάνει όποτε το ήθελε . Ήδη από την εφηβεία του θέλησε να είναι ένας διαλεκτικός , ένας άνθρωπος της υπέρβασης , του ξεπεράσματος . Οι σταθμοί του βίου του και του έργου του - πάντα αξεχώριστα στην περίπτωσή του-δείχνουν ότι θέλησε και μπόρεσε να υπερβεί τις κυρίαρχες συμβάσεις των καιρών του , θέλησε και μπόρεσε να υπερβεί όσους δεσμούς -είτε συναισθηματικούς είτε κοινωνικούς-απείλησαν την ελευθερία του, την οποία ήθελε αδιαπραγμάτευτη και , κυρίως , πρακτική , συγκεκριμένη , και όχι αφηρημένη όπως καμώνονται ότι τη θέλουν τόσοι και τόσοι κατ' επίφασην υπέρμαχοί της -θέλησε και μπόρεσε να υπερβεί τις δεσπόζουσες και παντοδύναμες τότε , αυταπάτες μιας ολόκληρης ιστορικής περιόδου - τέλος , να υπερβεί τον ίδιο τον θάνατο , αρνούμενος να υποταγή στην αυθεντία του ("και ο θάνατος δεν θα 'χει πια εξουσία..."τραγούδησε κάποτε ο ποιητής Dylan Thomas) , αρνούμενος την αυθαιρεσία του θανάτου , αρνούμενος την ασχήμια του . Κάνοντας την στιγμή του θανάτου του ένα ακόμη ορόσημο του βίου και του έργου του . Κάνοντας την αυτοκτονία του μιαν όμορφη ευγενική χειρονομία , όπως είπε η πρώτη γυναίκα του , η Michele Bernstein , ένα όμορφο ευγενικό δώρο , όπως είπε η τελευταία σύντροφος της ζωή του , η Alice Becker-Ho .

(Γ.Ι. ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ , Guy Debord , Printa-Εκ βαθέων , 2001 , Σελ . 19-20 .)