Δεν θα μπορούσα να ανοίξω αυτό το blog χωρίς να αναρτήσω πρώτα από όλα , κείμενο του Κορνήλιου Καστοριάδη . "Τα Σταυροδρόμια του Λαβυρίνθου" είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του και το κείμενο που ακολουθεί είναι μέρος του προλόγου :
"Μέσα στον κόσμο της ζωής μπορούμε να ρωτήσουμε , και να ρωτάμε γιατί...; ή τι είναι...; Η απάντηση είναι πολλές φορές αβέβαιη . Τι είναι αυτό το λευκό αντικείμενο εκεί κάτω ; Είναι ο γιος του Κλέωνος , λέει ο Αριστοτέλης , "...τούτω δε [το λευκό αντικείμενο] συμβέβηκεν υιώ Κλέωνος είναι".(Αριστοτέλης , Περί ψυχής , ΙΙΙ , 1,425α, 26-27). Δεν ρωτάμε όμως αυτό που ρωτάει ο Αριστοτέλης : τι είναι οράν , τι είναι αυτό που βλέπουμε , τι είναι αυτός που βλέπει ; Ακόμα λιγότερο ρωτάμε : τι είναι αυτό το ίδιο το ερώτημα και το ερώτημα εν γένει ;
"Μόλις το ρωτήσουμε αυτό , η περιοχή αλλάζει . Δεν είμαστε πια μέσα στον κόσμο της ζωής , μέσα στο τοπίο που μένει σταθερό και αδιατάρακτο κι όταν ακόμα το αναστατώνει η πιο βίαιη κίνηση , στο οποίο θα μπορούσαμε να περιφέρουμε το βλέμμα μας σύμφωνα μ' ένα διατεταγμένο πριν-μετά . Το φως του κάμπου χάθηκε , τα βουνά που προσδιόριζαν τα όριά του δεν βρίσκονται πια εκεί , το αρίφνητο γέλιο της ελληνικής θάλασσας δεν ακούγεται πια . Τίποτα δεν είναι απλώς τοποθετημένο δίπλα σε κάτι άλλο , το πιο κοντινό είναι το ποιο μακρινό , οι διακλαδώσεις δεν διαδέχονται πια η μία την άλλη , υπάρχουν συγχρόνως και η μία εισχωρεί στην άλλη . Η είσοδος του Λαβύρινθου είναι αμέσως ένα από τα κέντρα του , ή μάλλον δεν ξέρουμε πια αν είναι κέντρο , τι είναι κέντρο . Σκοτεινές στοές εκτείνονται προς όλες τις κατευθύνσεις , μπερδεύονται με άλλες που έρχονται ποιος ξέρει από που και που ίσως δεν οδηγούν πουθενά . Δεν έπρεπε να δρασκελίσουμε το κατώφλι αυτό , έπρεπε να μείνουμε απ' έξω . Αλλά δεν είμαστε πια καν βέβαιοι αν δεν το έχουμε ανέκαθεν δρασκελίσει , αν οι κίτρινες και λευκές κηλίδες των ασφοδέλων , που επανέρχονται κάπου κάπου να μας ταράξουν , έχουν ποτέ υπάρξει αλλού και όχι μόνο στην εσωτερική πλευρά των βλεφάρων μας . Η μοναδική εκλογή που μας απομένει είναι να χωθούμε στη μια στοά κι όχι στην άλλα , χωρίς να ξέρουμε που θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν , ούτε αν μας ξαναφέρνουν εσαεί στο ίδιο αυτό σταυροδρόμι ή σ' ένα άλλο εντελώς πανομοιότυπο .
"Σκεφτόμαστε δεν σημαίνει βγαίνουμε από το σπήλαιο , ούτε ότι αντικαθιστούμε την αβεβαιότητα των σκιών με τα ευδιάκριτα περιγράμματα των ίδιων των πραγμάτων , το τρεμουλιαστό φέγγος μιας φλόγας με το φως του αληθινού ήλιου . Σημαίνει μπαίνουμε στον Λαβύρινθο , πιο συγκεκριμένα κάνουμε να είναι και να φαίνεται ένας Λαβύρινθος , ενώ θα μπορούσαμε να είχαμε μείνει "ξαπλωμένοι ανάμεσα στα λουλούδια , ατενίζοντας τον ουρανό" (Rilke, Immer wieder...).Σημαίνει χανόμαστε μέσα στις στοές , που υπάρχουν μόνο επειδή τις σκάβουμε ακούραστα εμείς , περιστρεφόμαστε στο βάθος ενός αδιεξόδου του οποίου η είσοδος έχει κλείσει πίσω από τα βήματά μας - ώσπου η περιστροφή αυτή να ανοίξει ανεξήγητα βατές ρωγμές στο εσωτερικό τοίχωμα .
"Ασφαλώς , κάτι σημαντικό ήθελε να δηλώσει ο μύθος όταν παρουσίαζε τον Λαβύρινθο ως έργο του Δαιδάλου , ενός ανθρώπου ." (Κορνήλιος Καστοριάδης , Τα Σταυροδρόμια του Λαβυρίνθου, Ύψιλον/βιβλία , σελ.7-8)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου